ترک عادت موجب مرض است؟!

ساخت عادت فرایند سختیست چون قرار است از این به بعد برخلاف مسیری که همیشه پیش ‌می‌رفیتم، حرکت کنیم. با این وجود راهکارهای بسیاری وجود دارد که با استفاده از آن‌‌‌ها می‌توان این فرایند را بهتر پیش برد. یکی از این راهکارها توجه به چرخه عادت است.

چرخه عادت

این چرخه شامل چهار عنصر نشانه، اشتیاق، رفتار و پاداش است. 

آیا  شما هم مانند من جز افرادی هستید که زمانی که خسته از سرکار به خانه میایید به محض ورود، تلفن همراهتان را برمی‌دارید و گشتی در شبکه‌های مجازی می‌زنید؟ حال بیایید چرخه عادت را در این مورد بررسی کنیم.

الف: در این مورد نشانه‌ای هست که یادمان می‌اندازد به سراغ تلفن همراهمان برویم. این نشانه می‌تواند احساس خاص، ساعت خاص، ورود ما به خانه و … باشد.

ب: در این صورت اشتیاقی در ما شکل می‌گیرد که خستگی‌مان را رفع کنیم یا حس خوبی ایجاد کنیم.

ج: به واسطه اشتیاقی که داریم رفتاری را انجام می‌دهیم برای مثال تلفن همراه را برمی‌داریم، وارد شبکه‌های اجتماعی می‌شویم و …

د: در گام آخر مغز ما از این رفتار پاداش می‌گیرد، برای نمونه این کار باعث می‌شود برای مدتی ذهنمان از فضای کار دور شود.

فایده چرخه عادت چیه؟

توجه به چرخه عادت برای ما بسیار موثر و کمک کننده است و از آن می‌توانیم برای ساخت عادت‌های درست یا ترک عادات نادرست استفاده کنیم. همچنین باعث می شود که شناخت بهتری نسبت به عادت‌های خود داشته باشیم و به دلایل بسیاری از عادت‌های خود آگاه شویم. برای مثال اگر این عادت را داریم که مدت زمان زیادی را در شبکه‌های اجتماعی بگذارنیم با استفاده از این چرخه می‌توانیم آگاه شویم که دلیل آن چیست؟ ممکن است علت آن حس خوبی باشد که ناشی از پرت شدن حواسمان از مشکلاتمان است یا برطرف شدن حس کنجکاوی ما نسبت به اتفاقاتی که در اطرافتان می‌افتد و از طریق این شبکه‌ها می‌توانیم آگاه شویم و …

چه کار کنیم حالا؟

با تغییر در هر کدام از گام‌‌ها یا عناصر چرخه عادت می‌توانیم عادتی را ترک یا ایجاد کنیم. اگر می‌خواهیم عادتی را دیگر انجام ندهیم، لازم است نشانه‌هایی که ما را به سوی آن سوق می‌دهد کم‌رنگ‌تر یا حذف کنیم. برای مثال من هنگامی که تصمیم دارم کار متمرکزی انجام دهم، برای این که حین کار به سراغ تلفن همراهم نروم آن را در مکانی دور می‌گذارم تا هم صدای اعلاناتش من را وسوسه نکند که به سراغش بروم، هم دسترسی به آن را برای خودم سخت می‌کنم و به این ترتیب احتمال این‌که به سراغ آن بروم کم‌تر می‌شود. 

حال اگر تصمیم داریم عادت خوبی بسازیم باید نشانه‌های آن را برای خودمان پررنگ‌تر کنیم همچنین انجام آن را برای خودمان ساده‌تر کنیم. برای مثال برای ساخت عادت مطالعه می‌توانیم کتابی که تمایل داریم مطالعه کنیم، بر روی میزمان بگذاریم و به این ترتیب هر وقت پشت میزمان بشینیم کتاب را می‌بینیم و احتمال این‌که آن را مطالعه کنیم بیشتر می‌شود.

 راهکار دیگری که به ما کمک می‌کند این است که برای ایجاد عادت فرایند آن را برای خودمان جذاب کنیم برای مثال من عادت یادگیری زبان را با یادگیری‌ آن از طریق نرم‌افزار جذاب می‌کنم. حال اگر خواستیم عادتی را ترک کنیم باید خلاف آن عمل کنیم.

همچنین می‌توانیم برای خودمان پاداشی تعیین کنیم برای مثال اگر من این کار را انجام دادم آن‌گاه فلان کار را به عنوان پاداش انجام می‌دهم.

نکات پایانی

در انتها مهم است چند نکته را هم در نظر داشته باشیم. این مهم است هم که در انتخاب عادت‌هایمان هم در ایجاد یا ترک آن با استفاده از چرخه عادت موارد را برای خودمان شخصی‌سازی کنیم. برای مثال ممکن است پاداشی که برای شما مناسب است با پاداش من متفاوت باشد.

در فرایند ساخت یا ترک عادت ممکن است نتیجه مدنظرمان را نگیریم در چنین موقعیتی جای سرزنش کردن خودمان، شاید نیاز باشد که روند را بررسی کنیم و از درستی فرایندمان مطمئن شویم.

در این مقاله متوجه شدیم که چرخه عادت چیست و چگونه با استفاده از آن می‌توان برای ایجاد یا ترک عادت استفاده کرد. حال نوبت این است که زمانی را برای بررسی عاداتمان بگذاریم و با استفاده از این چرخه عاداتی که در راستای اهدافمان نیست را حذف و عادات مناسب را جایگزین آن‌ها کنیم.