عادت خوب، عادت بد

در سال ۱۸۹۸ آقای ادوارد تورندایک آزمایشی را انجام داد که مبنای شناخت ما از شکل‌گیری عادت‌ها شد. از آنجایی که ایشان به مطالعه حیوانات علاقه داشتند، این آزمایش را روی گربه‌ها انجام دادند. او از دستگاهی به آن جعبه معما استفاده می‌کرد. در این جعبه اهرم، حلقه طناب یا مواردی مشابه این وجود داشت که دست زدن گربه‌ها به آن باعث باز شدن در جعبه و خروج گربه از آن می‌شد. اکثر گربه‌ها خیلی زود پس از اینکه داخل جعبه قرار می‌گرفتند تلاش می‌کردند که از آن فرار کنند. آن‌‌‌ها پنجه‌‌هایشان را به این‌ور و آن‌ور می‌کشیدند، به اشیای لق چنگ می‌انداختند. تا اینکه پس از چند دقیقه اتفاقی دست آن‌ها به اهرم می‌خورد و در باز می‌شد. به محض باز شدن در  فرایند یادگیری آغاز می‌شد. آن گربه می‌دانست که فشار دادن اهرم به معنی پاداش باز شدن در جعبه و رسیدن به غذا است.

عادت چیست؟

منبع رفتارهای ما سه مورد است: که یکی از آن‌ها عادت است. می‌توان گفت حدود نصف رفتار ما بر اساس عادت‌هایمان می‌باشد. حال شاید بپرسید عادت چیست؟ عادت رفتاری است که به تعداد کافی تکرار و به فرایند خودکار تبدیل می‌شود. یعنی بدون آن که فکر کنیم آن کار را انجام می‌دهیم. عادت‌ها می‌توانند مفید مانند: ورزش کردن، تغذیه سالم داشتن و… یا غیر مفید مانند: زمان زیادی را در شبکه‌های اجتماعی گذراندن، سیگار کشیدن و … باشند.

 عادت‌ها تاثیر شگرفی در زندگی ما دارند، عادت‌ها می توانند ما را تبدیل کنند به انسانی موفق و خشنود و برعکس. می‌توان گفت ما اول عادتی را می‌سازیم و پس از آن، آن عادت هست که ما را می‌سازد.

شاید یکی از علت‌های شکل‌گیری عادت، کاهش سطح فعالیت مغز باشد. همچنین زمانی که در آینده در موقعیت مشابهی قرار بگیریم می‌دانیم که چه کاری انجام دهیم.

ساخت عادت در چند روز

شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که عادت چند روزه ساخته می‌شود؟ اگر کمی کنجکاو و اهل جستجو باشید، ممکن است به عددهایی مانند: ۲۱ روز، ۴۰ روز، ۶۶ روز و … برای ساخت عادت رسیده باشید. اما لازم است این را بدانید که این روزها نیست که مهم‌اند بلکه تعداد دفعاتی که یک کاری را انجام می دهید مهم‌تر است. ممکن است شما یک کاری را در طول روز ۲۰ بار انجام دهید و عادت آن را چند روزه بسازید اما کار دیگری را در ۲۱ روز تنها  سه بار انجام دهید. پس مواردی مانند سابقه ما، عادتی که می‌خواهیم بسازیم، تعداد دفعاتی که آن کار را انجام می‌دهیم و… در فرایند ساخت عادت ما موثر هستند.

چرخه عادت

چرخه عادت ۴ عنصر دارد: نشانه، اشتیاق، رفتار، پاداش. برای ساخت یا ترک یک عادت می‌توان از این چرخه استفاده کرد. اگر قصد دارید عادتی را ایجاد کنید نشانه‌های آن را پررنگ‌تر کنید برای مثال اگر علاقه دارید صبح‌ها که از خواب بیدار شدید، کتاب بخوانید می‌توانید کتاب را کنار خود بگذارید تا به محض اینکه بیدار شدید کتاب را ببینید و شروع به مطالعه کنید. با این کار شما نشانه‌ی عادت مطالعه کردن را برای خودتان پررنگ‌تر کرده‌اید. حال اگر بخواهید عادتی را ترک کنید می‌توانید نشانه‌های آن را کمرنگ‌تر کنید. از سایر عناصر این چرخه هم می‌توان برای ساخت یا ترک عادت استفاده کرد که در مقاله‌های بعدی حتما در مورد آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

منبع: عادت‌‌های اتمی، جیمز کلیر، نشر نوین، سمینار موفقیت اتوماتیک اقای بهرامپور