یکی از نگران‌کننده‌ترین اتفاقات برای من شنیدن این جمله است: (کارهایم زیاد است، اگر می‌خواهم به انجام تمام آن‌ها برسم باید امشب نیز کمتر بخوابم).

این جمله را بسیار زیاد از آن دسته از دوستانم می‌شنونم که به شدت فعال و پرکارند. گویا برای این افراد ساعت خواب میدان رقابتی است که هر که کمتر بخوابد، پیروز آن خواهد بود. غافل از این که کم خوابی اثرات بسیار زیادی بر جنبه‌های مختلف زندگی‌شان خواهد داشت.

چرا مهم است به بحث بی‌خوابی، کم‌خوابی و… بپردازیم؟

به جرات می‌توان گفت یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که افراد در سراسر دنیا با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بحث بی‌خوابی، کم‌خوابی و نداشتن خواب با کیفیت می‌باشد. از طرفی از آن‌جا که خواب خوب و کافی مورد غفلت قرار گرفته به نظرم بسیار مهم است که در مورد اثرات خواب صحبت کنیم و یادآوری کنیم که خواب بر سلامت جسم و روان‌مان چه قدر می‌تواند موثر باشد.

در ادامه بعضی از اثرات کم‌خوابی، بی‌خوابی و… را با هم بررسی می‌کنیم.

1. اگر در حال یادگیری هستیم یکی از مواردی که به ما کمک می‌کند یادگیری بهتری داشته باشیم خواب مناسب است. همان‌طور که خانم باربارا اوکلی در کتاب دوست‌داشتنی‌اش «یادگیریِ یادگیری» نوشته است؛ هنگام خواب مغز هر آنچه را در طول روز یاد گرفته است دوباره تمرین می‌کند. پس اگر واقعا قصد داریم چیزی را یاد بگیریم و از طرفی دانشجو، دانش‌آموز و… نیز هستیم بیدار ماندن در شب امتحان و یادگیری مطلبی جدید را توصیه نمی‌کنیم.
2. خواب بر بسیاری از عملکردهای ما از جمله حافظه، تمرکز و …موثر است؛ پس اگر تصمیم داریم بیشترین بازدهی و بهترین عملکرد را در طول روز داشته باشیم، نیاز است قدرت خواب باکیفیت و به اندازه را دست کم نگیریم.
3. در کنار تمام این موارد نمی‌توان از اثرات خواب بر اراده، تصمیم‌گیری و سرعت عمل چشم‌پوشی کرد. خواب ناکافی می‌تواند اراده ما را کمتر کند و سبب کاهش سرعت عمل و بازدهی ما شود.
4.  بی‌خوابی زمینه‌ساز اختلال‌هایی مانند adhd، افسردگی و چاقی است و بر روی مواردی همچون اضطراب و آلزایمر نیز اثرگذار است.
5. خواب ناکافی باعث تغییر در خلق‌وخو و افزایش تحریک‌پذیری ما می شود. پژوهش‌ها نشان داده‌اند چون مغز نمی‌تواند به‌ طور طبیعی کار کند، کمبود خواب سبب افزایش سطح خشم و پرخاشگری نیز می شود.

و بسیاری اثرات دیگر

برای بهبود خواب خود چه کنیم؟

راهکارهای مختلفی برای داشتن خواب با کیفیت وجود دارد که در ادامه به تعدادی از آن‌ها می‌پردازیم.

یکی از بهترین راهکارها، مراقبه کردن می‌باشد. می‌توان قبل خواب از مراقبه‌هایی که برای خواب آسوده آماده شده‌اند استفاده کرد.

راهکار دیگر استفاده از داستان‌های خواب می‌باشد. لازم به ذکر است برای مراقبه و داستان‌های خواب می‌توان از نرم‌افزارهای مختلف مانند آرامیا استفاده کرد. آرامیا یکی از نرم‌افزارهای دوست‌داشتنی است که به شخصه دغدغه من را برای مراقبه رفع کرد چون پیش از این باید از نرم‌افزارهای خارجی استفاده می‌کردم و این کار مراقبه کردن را برایم سخت‌تر کرده بود.

راهکار بعدی داشتن آداب خاص قبل از خوابیدن است برای مثال زمان خاصی برای خواب داشته باشیم، موسیقی خاصی گوش دهیم، نور اتاق را کم‌تر کنیم و…

و مورد آخر این است که حتما مراقب تغذیه‌مان باشیم و خوردن نوشیدنی‌های کافئین‌دار از جمله قهوه را محدودتر کرده و به ساعات انتهایی روز موکول نکنیم.

جمع‌بندی

در این مقاله متوجه شدیم که برای داشتن زندگی بهتر و با کیفیت‌تر نیاز هست که توجه بیشتری به خواب‌مان داشته باشیم. همچنین با راهکارهایی برای داشتن خواب با کیفیت مانند مراقبه کردن و توجه به تغذیه آشنا شدیم. حال به این فکر کنید که شما تمایل دارید کدام یک از این راهکارها را برای خواب سالم داشتن، وارد برنامه روزانه‌تان کنید، اگر دوست داشتید با ما نیز در نظرها به اشتراک بگذارید.

ایده دهنده‌ها:

وبینار بهداشت خواب آرامیا

https://www.verywellmind.com/how-sleep-affects-mental-health-4783067#citation-12

کتاب یادگیریِ یادگیری، باربارا اوکلی، نشر نوین